جراحی مفصل زانو

جراحی مفصل زانو

جراحی مفصل زانو به یکی از مهم ترین و پیچیده ترین جراحی ها گفته می شود که در جهت ترمیم آسبب های مفصل زانو همچنین تعویض مفصل زانو انجام می شود. هدف از انجام این جراحی، بازگرداندن سلامتی زانو و انجام حرکات مختلف بدون درد و ناراحتی ست. زانو به دلیل فعالیت فراوان در شبانه روز ممکن است دچار آسیب های مختلفی شود که آسیب به مفصل یکی از همین مشکلات خواهد بود.

مفصل زانو بزرگ ترین مفصل بدن است که نسبت به سایر مفاصل، هم اندازۀ بزرگتری دارد و هم قدرت بسیار بیشتری. این مفصل قدرتمند علاوه بر خم و راست کردن زانو می تواند زانو را تا حدودی به طرفین نیز بچرخاند.

جراحی مفصل زانو چه زمانی نیاز است؟

زانو در شرایط عادی و سلامت کامل نبایستی هیچگونه درد و ناراحتی داشته و براحتی تمام فعالیت خود را انجام دهد. چنانچه این عضو بسیار مهم در پا دچار برخی دردها و عوارض شد لازم است درمان آغاز شود. درمان دردها و بیماری های مفصل زانو در مراحل ابتدایی به چند شکل خواهد بود:

• تجویز استراحت مطلق
• ماساژ درمانی
• استفاده از فیزیوتراپی
• درمان دارویی
• جراحی مفصل

جراحی مفصل زانو زمانی لازم است که پزشک تمامی مراحل برای درمان بیماری را طی کرده و به دلیل پیشرفت بیماری نتوان از سایر روش ها در جهت درمان استفاده کرد. چنانچه مفصل دچار ساییدگی بیش از حد و یا شکستگی غیرقابل ترمیم شود و یا اینکه عفونت سخت در این ناحیه اتفاق افتاده باشد که نسبت به درمان های دارویی پاسخگو نباشد لازم است حتماً از روش جراحی برای درمان بیماری و آسیب مفصل زانو استفاده شود.

تعویض مفصل زانو

مفصل زانو گاهی ممکن است به دلایل مختلف دچار آسیب جدی شوند و گاه این آسیب ها می تواند با کم کاری و کوتاهی بیمار به مشکلی بسیار جدی تر تبدیل شود که در چنین شرایطی راه دیگری جز تعویض مفصل زانو باقی نخواهد ماند. مهمترین مواردی که جـراح را ملزم به تعویض مفصل زانو می کند عبارتند از:

• شکستگی های بسیار سخت بر اثر تصادفات و ضربات شدید
• از بین رفتن مفصل زانو به دلیل افزایش وزن شدید
• رماتیسم
• آرتریت روماتوئید
• ساییدگی و تحلیل رفتن مفصل سالم به دلیل افزایش سن
• بیماری آرتروز
• …

در چنین مواردی جراح با انجام جـراحی مفصل زانو نسبت به تعویض مفصل آسیب دیده اقدام کرده تا بتوان سلامتی زانو را بازگرداند.

عوارض جراحی مفصل زانو

مانند هر جراحی دیگری جراحی تعویض مفصل زانو نیز ممکن است با خطراتی همراه باشد. که عبارتند از:

لخته شدن خون

پزشک متخصص شما معمولاً داروهای رقیق کننده خون را برای جلوگیری از این خطر تجویز می کند. رایج ترین قسمت از بدن که که ممکن است دچار لختگی خون شود، ساق پا است. اما ممکن است به ریه ها سرایت کنند و کشنده شوند.

آسیب عصبی

اعصاب قسمتی از بدن که ایمپلنت در آن جایگذاری می شود، ممکن است دچار آسیب شود. آسیب عصبی می تواند باعث بی حسی، ضعف و درد شود.

عفونت

عفونت مممکن است در محل جراحی یا در بافت های عمیق تر ایجاد شود. گاهی اوقات برای درمان عفونت نیاز به جراحی است.

فرسودگی ایمپلنت

ایمپلنت هایی که برای تعویض زانو مورد استفاده قرار می گیرند، عمدتا بادوام هستند، اما به مرور زمان ممکن است شل یا فرسوده شوند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است به جراحی دیگری برای تعویض قطعات شل یا فرسوده نیاز باشد.

مراقبت های قبل از جراحی مفصل زانو

جراحی مفصل زانو نیاز به مراقبت های قبل و بعد از جراحی نیاز دارد بنابراین باید قبل از اقدام به جراحی تمامی برنامه ها را در جهت استراحت خود انجام دهید. از جمله اقدامات مهم قبل از جراحی عبارتند از:

رژیم غذایی سالم و مصرف دارو

ممکن است پزشک جراح شما توصیه کند که مصرف برخی داروها و مکمل های غذایی را قبل از جراحی خود متوقف کنید. مطابق با دستور پزشک شب قبل از جراحی نباید چیزی میل کنید.

برای بهبودی خود آماده شوید

برای چندین هفته پس از عمل، ممکن است نیاز به استفاده از عصا یا واکر داشته باشید، بنابراین قبل از جراحی، آنها را خریداری نمایید. مطمئن شوید که وقتی از بیمارستان به خانه می ‌روید کسی برای انجام کارهای روزمره مانند آشپزی، حمام کردن و شستن لباس ‌ها به شما کمک می‌ کند.

خانه خود را برای استراحت یک بیمار آماده کنید. به این صورت که:

• یک فضای نشیمن در یک طبقه ایجاد کنید. تا بتوانید در آن استراحت کنید.
• میله هایی را جهت ایجاد امنیت در حمام و دستشویی نصب کنید.
• یک بالشتک یا صندلی ثابت پشتی و یک زیرپایی جهت بلند کردن پای خود خریداری کنید.
• برای حمام خانه یک نیمکت یا صندلی ثابت تهیه کنید.
• تختخواب شما نباید شل باشد. بنابراین بهتر است از تشک طبی استفاده کنید.

هدف از تعویض مفصل زانو

هدف از تعویض مفصل زانو، کاهش درد و بهبود عملکرد و کیفیت زندگی بیمارانی است که دچار ساییدگی یا آسیب شدید مفصل زانو شده اند. در این جراحی، مفصل زانوی آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی یا پروتز جایگزین می شود که از موادی مانند فلز یا پلاستیک ساخته شده است. این جراحی می تواند درد و سفتی حرکت مفصل زانو را کاهش دهد و امکان انجام فعالیت های روزمره و تفریحی را افزایش دهد.

آیا نتیجه عمل تعویض مفصل زانو دائمی است؟

به طور کلی، نتیجه عمل تعویض مفصل زانو برای بیشتر بیماران ماندگار و موفق است. اما برخی عوامل می توانند باعث شوند که پروتز زانو زودتر از مدت معمول (حدود ۲۰ سال) ساییده یا شل شود. این عوامل عبارتند از:

• وزن بیش از حد و چاقی
• فعالیت های شدید و سنگین که فشار زیادی به زانو وارد می کنند.
• عفونت مفصل زانو
• آسیب های ناشی از سقوط یا تصادف
• بدشکلی های استخوانی
• واکنش های التهابی یا حساسیتی به مواد پروتز

برای افزایش ماندگاری پروتز زانو، باید مراقبت های لازم را قبل و بعد از جراحی مفصل زانو انجام داد و رعایت کرد.

آیا جراحی مفصل زانو درد دارد؟

جراحی مفصل زانو درد دارد. درد بعد از جراحی مفصل زانو یکی از عوارض شایع این جراحی است. این درد معمولاً به دلیل برش در ناحیه زانو، ران و ساق پا ایجاد می ‌شود. همچنین، ممکن است به دلیل التهاب و تورم در ناحیه زانو نیز ایجاد شود.

درد بعد از جراحی مفصل زانو معمولاً در چند روز اول بعد از جراحی شدید است. سپس، به تدریج با بهبود زخم ‌ها و کاهش التهاب و تورم، درد کاهش می‌ یابد.

برای کاهش درد بعد از جراحی مفصل زانو، می ‌توانید از داروهای مسکن، مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، استفاده کنید. همچنین، می ‌توانید از روش‌ های درمانی غیردارویی، مانند یخ درمانی، گرما درمانی و فیزیوتراپی، برای کاهش درد استفاده کنید.

در صورتی که درد بعد از جراحی مفصل زانو شدید است یا با داروهای مسکن کنترل نمی‌شود، باید به پزشک خود مراجعه کنید.

کاندید مناسب برای جراحی مفصل زانو

کاندیدهای مناسب برای جراحی مفصل زانو معمولاً افرادی هستند که دچار آرتروز پیشرفته، رماتیسم مفصلی، یا آرتریت ناشی از آسیب دیدگی هستند.

این بیماری ها باعث از دست دادن غضروف، درد، و محدودیت حرکتی می شوند که می تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.

افرادی که درد زانوی شدیدی دارند و این درد بر فعالیت های روزمره آنها تأثیر می گذارد، ممکن است کاندید مناسبی برای این جراحی باشند. اگر درمان های غیرجراحی مانند داروهای ضدالتهابی، تزریقات مفصلی، یا فیزیوتراپی دیگر مؤثر نباشند، جراحی تعویض مفصل زانو می تواند گزینه ای برای در نظر گرفتن باشد.

با این حال، تصمیم گیری برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو باید به صورت فردی و با مشورت دقیق با پزشک متخصص ارتوپدی انجام شود. پزشک می تواند با توجه به شرایط خاص بیمار، سابقه پزشکی، و اهداف درمانی، بهترین تصمیم را برای بیمار اتخاذ کند.

همچنین، باید توجه داشت که جراحی تعویض مفصل زانو یک عمل جراحی بزرگ است و ممکن است با عوارضی همراه باشد. بنابراین، بررسی دقیق وضعیت سلامتی و ارزیابی ریسک ها و فواید این جراحی برای هر فرد ضروری است.

دوران نقاهت بعد از جراحی مفصل زانو

دوران نقاهت بعد از جراحی مفصل زانو معمولاً بین هشت تا دوازده هفته طول می کشد.

در این دوره، بیماران باید به توصیه های پزشک خود عمل کنند و مراحل زیر را دنبال نمایند:

• کنترل درد: استفاده از داروهای مسکن که توسط پزشک تجویز شده است.
• استراحت کافی: داشتن استراحت مناسب بدون افراط در استراحت مطلق.
• فیزیوتراپی: انجام تمرینات توصیه شده توسط فیزیوتراپیست
• مراقبت از محل برش: نگه داشتن محل برش تمیز و پوشانده و مصرف به موقع آنتی بیوتیک ها در صورت تجویز.
• خودداری از فعالیت های مضر: اجتناب از فعالیت هایی که می توانند بهبودی را به تأخیر بیندازند.
• توجه به علائم عوارض: مانند عفونت یا ترومبوز ورید عمقی (DVT) پس از جراحی.
• مراجعه به پزشک: برای ویزیت های بعدی و پیگیری روند بهبودی.

با پیروی از این دستورالعمل ها، بیماران می توانند انتظار داشته باشند که دامنه حرکتی آنها بهبود یابد و درد و تورم کاهش یابد.

با این حال، مدت زمان دقیق دوران نقاهت می تواند بر اساس عوامل مختلفی مانند سن بیمار، وضعیت سلامتی کلی، و میزان پیروی از دستورالعمل های پزشکی متفاوت باشد.

برخی از بیماران ممکن است به زمان بیشتری برای رسیدن به بهبودی کامل نیاز داشته باشند.

در اینجا چند نکته برای کاهش درد بعد از جراحی مفصل زانو را ذکر کرده ایم:

• از داروهای مسکن طبق دستور پزشک استفاده کنید.
• از یخ درمانی برای کاهش تورم و درد استفاده کنید.
• از گرما درمانی برای کاهش درد و سفتی استفاده کنید.
• به طور منظم تمرینات فیزیوتراپی را انجام دهید.
• استراحت کافی داشته باشید.

اگر نکات بالا را رعایت کنید، می‌ توانید درد بعد از جراحی مفصل زانو را به حداقل برسانید و روند بهبودی خود را تسریع کنید.

دکتر امیر اقائی اقدم

جراح و متخصص استخوان،مفصل و ستون فقرات(ارتوپد)

فوق تخصص جراحی ستون فقرات