قوز

قوز

قوز کمر یا کیفوز یکی از اختلالات ستون فقرات است که در آن انحنای طبیعی قسمت فوقانی کمر بیش از حد معمول است. این اختلال می تواند باعث درد، ضعف، محدودیت حرکتی و کاهش کیفیت زندگی شود. عوامل مختلفی می توانند منجر به قوز کمر شوند، مانند وضعیت نامناسب، آسیب های قبلی، افزایش سن، خار استخوانی و بدشکلی مهره ها. در این مطلب، قصد داریم به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان قوز کمر بپردازیم.

علت ایجاد قوز کمر

چه عواملی باعث ایجاد قوز در کمر می شود؟ البته به طور دقیق نمی توان به این سوال پاسخ داد اما به طور کلی عوامل مختلفی که در ایجاد قوز در ناحیه کمر تاثیر دارند، عبارتند از:

وضعیتی: قرار گرفتن بدن در وضعیت نامناسب، استفاده زیاد از صندلی، حمل کیف های سنگین

شوئرمن: وجود مشکل در ساختار ستون فقرات

مادرزادی: مشکلی که قبل از تولد در ستون فقرات بیمار ایجاد شده است

سندرم ها: قوز در کودکان همچنین می تواند بخاطر بعضی سندرم های خاص باشد. مانند سندرم ایلرز دانلوس و سندرم مارفان

سرطان ها و یا درمان های مربوط به سرطان: سرطان ستون مهره ها می تواند باعث ضعف در مهره ها و افزایش احتمال شکستگی های فشرده شود. البته ناگفته نماند شیمی درمانی و پرتودرمانی هم ممکن است در این مسئله تاثیر داشته باشند.

بهترین روش خوابیدن برای رفع قوز کمر

برای رفع قوز کمر، علاوه بر انجام حرکات اصلاحی و تقویت عضلات، روش خوابیدن نیز مهم است. به طور کلی، بهترین روش خوابیدن برای رفع قـوز کمر این است که:

• روی پشت خوابیده و یک بالش زیر زانوها قرار دهید تا فشار بر کمر کاهش یابد.
• روی بغل خوابیده و یک بالش بین زانوها گذاشته و دستها را جلوی بدن قرار دهید تا انحنای کمر به حالت طبیعی برگردد.
• روی شکم خوابیده و یک بالش زیر شکم و یک بالش زیر سر قرار دهید تا کمر راست.
• همچنین برای بهترین روش خوابیدن برای رفع قوز کمر، باید از تشک، بالش و قـوزبند مناسب استفاده کنید. تشک باید از نوع ارتوپدیک و فنری باشد که به شکل بدن بپیوندد و از ستون فقرات حمایت کند.
• بالش باید از نوع فنری باشد که به اندازه کافی نرم و انعطاف پذیر باشد و از گردن و سر حمایت کند.
• قوزبند باید از نوعی باشد که کمر را در وضعیت صحیح نگه دارد و از آن فشار بگیرد.

ورزش برای قوز کمر

برای درمان قوز کمر، می توانید از حرکات اصلاحی و ورزش هایی استفاده کنید که عضلات پشت، شانه، گردن و شکم را تقویت کنند.

برخی از ورزش های مفید برای قوز کمر عبارتند از:

چرخش زانو

در حالت خوابیده روی زمین، زانوهایتان را خم کنید و پاهایتان را روی زمین بگذارید. دستهای تان را در کنار بدن خود قرار دهید. زانوهایتان را به سمت چپ بچرخانید و سرتان را به سمت راست بگردانید. به مدت ۵ ثانیه نگه دارید و سپس به سمت دیگر تکرار کنید.

کج کردن لگن

در حالت خوابیده روی زمین، زانوهایتان را خم کنید و پاهایتان را روی زمین بگذارید. دست هایتان را در کنار بدنتان قرار دهید. لگنتان را به سمت بالا بلند کنید و عضلات شکم و باسن را فشار دهید. این حالت را به مدت ۵ ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی به حالت اولیه بازگردید.

آوردن زانو تا سینه

در حالت خوابیده روی زمین، یکی از زانوهایتان را به سینه خود بکشید و دستهایتان را دور آن ببندید. این حالت را به مدت ۱۵ ثانیه نگه دارید و سپس پایتان را عوض کنید.

کشش دست

در حالت ایستاده، دست هایتان را پشت سر خود قرار دهید و کف دست هایتان را به هم بچسبانید. دست هایتان را به سمت بالا بلند کنید و تیغه های شانه را به هم نزدیک کنید. 10 ثانیه در این حالت بمانید.

بالاکشیدن بدن

در حالت خوابیده روی شکم، دست هایتان را در کنار بدنتان قرار دهید. بازوهایتان را خم کنید و دست هایتان را روی سرتان بگذارید. با استفاده از عضلات پشت، بالاتنه تان را از زمین بلند کنید و به جلو نگاه کنید. این حالت را به مدت ۵ ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی به حالت اولیه بازگردید.

حالت افزایش عمر

در حالت خوابیده روی شکم، دست هایتان را در جلوی سرتان قرار دهید. با استفاده از عضلات پشت، بالاتنه و پاهایتان را از زمین بلند کنید و به جلو نگاه کنید. این حالت را به مدت ۵ ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی به حالت اولیه بازگردید.

غلتک فوم

یک غلتک فوم را روی زمین قرار دهید و روی آن بخوابید. غلتک را زیر قسمت بالای ستون فقرات قرار دهید. با استفاده از پاهایتان، بدنتان را به جلو و عقب حرکت دهید و غلتک را روی ستون فقرات بچرخانید. این کار را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه انجام دهید.

این ورزش ها را می توانید هر روز یا چند بار در هفته انجام دهید. همچنین می توانید به وضعیت بدنتان در هنگام نشستن، ایستادن، خوابیدن و کار کردن با کامپیوتر یا گوشی توجه کنید و سعی کنید کمر و گردن خود را صاف نگه دارید.

انواع قوز کمر و دلایل ایجاد آنها

قوز کمر یا کیفوز به انحنای غیرطبیعی ستون فقرات به سمت بیرون در ناحیه قفسه سینه اشاره دارد. این عارضه می تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در افراد مسن و نوجوانان در حال رشد دیده می شود. این اختلال انواعی دارد که هر یک از این انواع قوز دلایلی نیز دارند. در ادامه به انواع قوز کمر و دلایل ایجاد آنها می پردازیم:

انواع قوز کمر

کیفوز مادرزادی

این نوع قوز کمر در بدو تولد یا در دوران نوزادی وجود دارد.

کیفوز وضعیتی

این نوع قوز کمر شایع ترین نوع قوز کمر است و معمولاً به دلیل وضعیت نامناسب بدنی ایجاد می شود.

کیفوز شوئرمن

این نوع قوز کمر در سنین نوجوانی ایجاد می شود و دلیل آن ناشناخته است.

کیفوز ناشی از بیماری

این نوع قوز کمر می تواند در اثر بیماری هایی مانند پوکی استخوان، آرتریت روماتوئید و بیماری های عصبی عضلانی ایجاد شود.

دلایل ایجاد انواع قوز کمر

از جمله دلایلی که باعث ایجاد انواع قوز کمر می شوند، عبارتند از:

• وضعیت نامناسب بدنی:خم شدن بیش از حد روی میز، قوز کردن هنگام راه رفتن یا نشستن می تواند به مرور زمان باعث ایجاد قوز کمر شود.
• ضعف عضلات:عضلات ضعیف پشت و شکم می توانند در حفظ ستون فقرات در وضعیت صحیح مشکل ایجاد کنند.
• مشکلات رشد:برخی از مشکلات رشد مانند بیماری شوئرمن می تواند باعث ایجاد قوز کمر شود.
• بیماری ها:بیماری هایی مانند پوکی استخوان، آرتریت روماتوئید و بیماری های عصبی عضلانی می تواند باعث ایجاد قوز کمر شود.
• افزایش سن:با افزایش سن، ستون فقرات به طور طبیعی انعطاف پذیری خود را از دست می دهد و این امر می تواند باعث ایجاد قوز کمر شود.

راه های پیشگیری از قوز کمر

همانطور که گفتیم، قوز کمر می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله وضعیت بدن، آسیب های ستون فقرات، شرایط استخوانی، افزایش سن و بیماری های همراه با تولد.

برای پیشگیری از قوز کمر، می توانید از راه های زیر استفاده کنید:

اصلاح وضعیت بدن

باید به حالت ایستاده، نشسته و خوابیده خود توجه کنید و از خم شدن یا قوز کردن پشت خودداری کنید.

ورزش درست و منظم

به طور منظم ورزش کنید و عضلات پشت، شکم و قسمت مرکزی بدن خود را تقویت نمایید. البته از ورزش هایی که بر ستون فقرات فشار می آورند خودداری کنید و از ورزش هایی که انعطاف پذیری و تعادل را افزایش می دهند استفاده کنید.

مصرف کلسیم و ویتامین D

باید مقدار کافی از کلسیم و ویتامین D را از طریق غذا یا مکمل دریافت کنید. این مواد میتوانند به سلامت استخوانها کمک کنند و از پوکی استخوان جلوگیری کنند.

مراجعه به موقع به پزشک

باید به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید و از وضعیت ستون فقرات خود آگاه شوید.

دکتر امیر آقائی اقدم
جراح ومتخصص استخوان، مفاصل و ستون فقرات 
فوق تخصص جراحی ستون فقرات