فارسی
علت انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز چیست ؟
علت انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز چیست؟ انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز وقتی ایجاد می شود که ستون فقرات یک فرد یک انحنای کناری پیدا کند این انحراف مانند حروف s یا c شکل می گیرد . هنوز دلایل ثابتی و محکمی برای ایجاد اسکولیوز و انحراف ستون فقرات پیدا نکردند. اما دو عامل اصلی و عمده برای ایجاد این انحراف ،شرایط فیزیکی و عواملی محیطی ربط داده اند .
هنگامی که انحراف ستون فقرات خفیف باشد فرد می تواند امور روزمره خود را انجام دهد. و در زندگی روزمره فرد را تداخل ایجاد نمی کند ولی در صورت شدید بودن آن حتی اختلالات تنفسی در فرد ایجاد می کند. که در این صورت باید تحت درمان پزشک باشید و تحت درمان قرار گیرید . درمان اسکولیوز هم بستگی به نوع انحراف ، علت و محل آن دارد ، روند درمان آن هم شامل بریس ، تمرینات بدنی و دراخر هم جراحی است .
آیا انحراف ستون فقرات قابل درمان است؟
ستون فقرات مجموعه ای از مهره ها و استخوان های کوچک است که روی هم قرار گرفته است. ستون فقرات بدن یک فرد سالم از زاویه پهلو دارای منحنی های ملایمی است. این منحنی ها به ستون فقرات کمک می کند تا استرس ناشی از حرکت و نیروی بدن را جذب کند. هنگام مشاهده از پشت، ستون فقرات باید مستقیما از وسط پشت عبور کند. هنگامی که ناهنجاری های ستون فقرات اتفاق می افتد، انحنای طبیعی ستون فقرات در بعضی مناطق خاص نادرست یا بیش از حد است. اما این بیماری نیز مانند سایر اختلالات و بیماری ها اگر به موقع درمان شود، قابل بهبودی است. در ادامه با ما همراه باشید تا راه های درمان انحراف ستون فقرات را به طور خلاصه بیان نماییم.
دلایل ایجاد بیماری کیفوز یا انحراف ستون فقرات
مشکلات و اختلالات ناشی از انحراف ستون فقرات دلایل متعددی دارد که عبارت است از:
پوکی استخوان
کیفوز همراه تولد و رشد غیرطبیعی مهره ها در رحم مادر
بد نشستن
بیماری Scheuermann ، وضعیتی که باعث شکل نادرست مهره ها می شود.
آرتروز
Spina bifida ، نوعی نقص همراه تولد که در آن ستون فقرات جنین در حین رشد داخل رحم کاملا بسته نشود.
عفونت ستون فقرات
سرطان ستون فقرات
البته علت دقیق انحراف ستون فقرات در بزرگسالی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. این حال می توان یکی از علل اصلی ان را سابقه خانوادگی عنوان کرد. یک بیماری، آسیب، عفونت یا نقص همره تولد نیز ممکن است علت ایجاد این بیماری باشد.
علائم کجی ستون فقرات
- شانه ها در این افراد نامتقارن است. به این صورت که یک شانه از شانه دیگر برجسته تر نشان داده می شود.
- تعادل در راه رفتن ندارند.
- دنده های یک طرف سینه برآمدگی بیشتری به نسبت دیگری دارد.
- ظاهر بافت پوستی در ناحیه ستون فقرات در افرادی که دچار انحراف هستند، متفاوت است.
- بیرون بودن سر از ناحیه ستون فقرات، به طوری که سر می تواند از چپ یا راست انحرافی به بیرون داشته باشد.
- شکل باسن هم نامتقارن و نامساوی است، به طوری که طرف دیگری از باسن بلند تر است.
تشخیص انحراف ستون فقرات
انحراف ستون فقرات معمولا با معاینه فیزیکی از ستون فقرات ، شانه ها ، باسن قابل تشخیص است ، پزشکی که شما را معاینه می کند از شما می خواهد که به جلو خم شوید تا ببینید كه مناطقی از ستون فقرات شما از برجستگی خاصی برخوردار هستند یا خیر .
اسکن ها
متخصص ارتوپد برای تایید تشخیص انحراف ستون فقرات از اسکن و تصویر برداری اشعه ایکس استفاده می کند .
درمان انحراف ستون فقرات با اسکولیوز به چگونه انجام می شود :
در افراد بزرگسال درمان معمولاً برای تسکین هرگونه درد متمرکز است ،
استفاده از دارو
معمولا برای تسکین درد ها پزشک مربوطه مسکن هایی برای شما تجویز می کند.
استفاده از بریس ها
اگر انحنای ستون فقرات شدید تر باشد معمولا از بریس برای بهبود این انحراف کمک می گیرند . لازم است بدانید. که بریس اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات را درمان نمیکند بلکه از جلو وخیم تر شدن آن جلوگیری میکند. اندازه این بریس باید دقیقا با ستون فقرات شما متناسب باشد که برای دقت در انجام این کار از کمر بیمار قالبی می گیرند. توصیه می شود که بریس روزانه ۲۳ ساعت پوشیده شود فقط در مواقع ضروری مانند حمام برداشته شود با وجود بریس می توانید به کارهای روزمره و حتی ورزش خود را انجام دهید .
با این وجود توصیه می شود که در هنگام ورزش های تماسی بریس برداشته شود و در کودکانی که از بریس استفاده می کنند باید ورزش منظم انجام دهند که این کار بهبود تن عضلانی و قدرت بدن کمک می کند.
دارودرمانی
عمدتا انحراف ستون فقراتی که در بزرگسالی رخ می دهد، همراه با دردهای شدیدی است. که داروهای مسکن می تواند تا حدودی باعث تسکین درد شود. معمولا پزشک برای این گونه دردها ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز می کند. اما اگر دردهای ستون فقرات باعث ایجاد دردهای عصبی شده باشد لازم است بی حسی موضعی برای کاهش درد استفاده شود. رسالت قرص های مسکن جلوگیری از انتقال سیگنال های درد به مغز است و به این روش باعث کاهش درد می شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی دیگر از روش های درمان ستون فقرات است. در این روش درمانی تمرینات در جهت مخالف انحراف صورت می گیرد تا حدی که بتواند اسکلت بدن را صاف و متعادل کند. تمرینات دیگری نیز که نتیجه ضدانحرافی دارند برای حفظ عملکرد مغز بیمار وجود دارد که توسط پزشک تجویز می شود.
ورزش
تمرینات ورزشی و انجام حرکات تقویتی همواره از کودکی برای سلامت ستون فقرات و اسکلت بدن توصیه می شود. حال اگر دچار ستون فقرات باشید، ورزش لازمه زندگی روزانه شما خواهد بود. البته بهتر است قبل از آن حتما با پزشک خود مشورت کنید. و تمرینات ورزشی را مطابق با اصول درست آن انجام دهید.
ماساژدرمانی
یکی دیگر از روش های تسکین درد، ماساژ درمانی است. ماساژ درمانی باید حتما توسط متخصصین این رشته انجام شود. فشارهایی که ماساژور به سطح ماهیچه فرد وارد می کند، تا حدودی استخوان و مفاصل را تنظیم می کند و آن را به حالتی عادی بر می گرداند. بنابراین افرادی که از انحراف ستون فقرات رنج می برند، با استفاده از روش ماساژ درمانی می توانند تا حدودی بهبودی به دست آورند. البته بهتر است قبل از آن حتما با پزشک متخصص و جراح خود در این مورد مشورت کنید.
عمل جراحی
در نهایت بعد از انجام تمامی روش های ذکر شده اگر بهبودی حاصل نشد، پزشک شما مجبور به جراحی می شود. البته جراحی صرفا در مواردی استفاده می شود که بیمار درد شدیدی از انحراف ستون فقرات داشته باشد و تسکین آن بدون جراحی امکان پذیر نباشد. و یا مواردی که انحنای ستون فقرات بیشتر از 40 درجه نباشد. روش های جراحی نیز بسیار متفاوت است و بسته به نوع ناهنجاری و میزان شدت بیماری پزشک یکی از روش ها را برمی گزیند. البته رایج ترین روش جراحی جوش دادن مهره ها است که در جهت دستیابی به ارتفاع موردنیاز انجام می شود. با این روش مهره ها نسبت به یکدیگر تنظیم می شوند و در یک راستا قرار می گیرند.
چند نکته مهم درخصوص انحراف ستون فقرات
در دوران بلوغ باید بیشتر به عارضه کجی ستون فقرات توجه نمود. زیرا در این دوره بیشترین رشد خود را خواهد داشت.
این عارضه در میان خانم ها شایع تر از آقایان می باشد.
در موارد نادر این بیماری درهمان دوران نوزادی قابل تشخیص می باشد.
آیا انحراف ستون فقرات خطرناک است؟
انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز به خمیدگی یک طرفه در ستون فقرات گفته می شود که معمولا در زمان بلوغ رخ می دهد. علت این بیماری در بسیاری از موارد ناشناخته است و ممکن است به عوامل مختلفی مانند مشکلات مادرزادی، عصبی، عفونی یا آسیب دیدگی ستون فقرات برمی گردد.
انحراف ستون فقرات ممکن است در موارد خفیف بدون علامت یا درد باشد و تنها با معاینه فیزیکی یا رادیولوژیکی قابل تشخیص خواهد بود. اما در موارد شدید، ممکن است باعث تغییر شکل صورت، شانه ها، کمر، ران و پاها شود و همچنین مشکلات تنفسی، قلبی، عصبی و روانی را ایجاد کند.
درمان انحراف ستون فقرات بستگی به شدت، نوع و موقعیت انحراف دارد. در موارد خفیف، ممکن است فقط نیاز به نظارت و معاینات منظم باشد. در موارد متوسط، ممکن است نیاز به استفاده از بریس یا وسیله ای باشد که ستون فقرات را در حالت صحیح نگه می دارد. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی باشد که با استفاده از پیچ، میله و سیم ستون فقرات را به شکل صحیح قرار می دهد.
پیشگیری از انحراف ستون فقرات ممکن است در برخی موارد دشوار باشد، زیرا علت آن مشخص نیست. اما برخی از راه هایی که می توانند کمک کنند عبارتند از:
- انجام ورزش ها و تمرینات اصلاحی برای تقویت عضلات ستون فقرات
- حفظ وضعیت صحیح بدن در حین نشستن
- ایستادن و خوابیدن
- استفاده از صندلی و میز مناسب برای کار و مطالعه
- انجام معاینات منظم و زودهنگام برای تشخیص احتمالی انحراف.
آیا می توان از اسکولیوز پیشگیری کرد ؟
پیشگیری از اسکولیوز به جهت اینکه علت بیماری مشخص شده نیست، کمی دشوار است. اما به طور کلی برخی از ورزش ها و فعالیت های بدنی که می توانند نقش مهمی در پیشگیری از اسکولیوز ایفا کنند، عبارتند از: یوگا، پیلاتس، شنا، ورزش های تناسب اندام و تمرینات تقویتی. این فعالیت ها به تقویت عضلات پشت و شکمی، افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات و اصلاح نگهداری وضعیت بدن کمک می کنند.
ماساژ می تواند به تسکین درد و تعدادی از مشکلات عضلانی مرتبط با اسکولیوز کمک کند.
سالم نگه داشتن استخوانها با سیگار نکشیدن، دریافت میزان کافی کلسیم و ویتامین دی و انجام ورزش های تحمل کننده وزن، توصیه های خوبی برای افراد است، چه اسکولیوز داشته باشند چه نداشته باشند.
دکتر امیر آقائی اقدم
جراح ومتخصص استخوان، مفاصل و ستون فقرات
فوق تخصص جراحی ستون فقرات
